OSMAN TÜRKOĞUZ
Çeşmealtı; 30 Temmuz 2012.
MUSTAFA KEMAL’İ
VE
MUSTAFA İSMET’İ TANIMAK!
“Osmanlı imparatorluğu bütün hazinelerini vererek bu sağır yüzbaşının/İsmet Beyin/ kulaklarını tedavi ettirse yine de azdır!”Mareşal Von Falkenhayn, Yıldırım Ordular Gurubu Komutanı.
"Arkadaşlar, yüzyıllar nadir olarak dahi yetiştirir. Şu talihsizliğimize bakın ki o büyük dahi çağımızda Türk Milleti'ne nasip oldu. Mustafa Kemal’in dehasına karşı elden ne gelirdi."
“İngiliz Başbakanı David Lloyd George’un Parlamentodaki savunması,
“Müşküllerinizi yalınız İsmet Paşa’ya anlatacaksınız; başka kimseye değil. Çünkü her müşkülün bir tek çözücüsü vardır, o da İsmet Paşadır!”Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa kemal.
“Atatürk, günümüzün en büyük lideridir. Her tarafı düşmanla çevrili, yıkık bir imparatorluktan, yepyeni bir cumhuriyet yarattı. En önemlisi; sınırlarında hiçbir düşman ülke bırakmadı, dost devletlerle çevrili bir Türkiye bıraktı.”
Mustafa Kemal’in ölümü üzerine. JAVAHARRAL Nehru’nun, tutuklu bulunduğu ceza evinden, Kızı İndire Gandi’ye yazdığı mektup.
Belçika’dan Gelen Yılbaşı Tebriki
“ATATÜRK’Ü TÜRK MİLLETİNE TANRI VERDİ. ATATÜRK TE, TÜRK MİLLETİNE HER ŞEYİ VERDİ.”
“Ne mutlu Türküm diyene” Gazi Mustafa Kemal.
“Benim için en büyük şeref Türk olarak doğmuş olmamdır!” Gazi Mustafa Kemal,
“Yarbay İsmet, Başkomutanlık Karargâhında çalışırken Enver Paşanın yakınlığını kazanmıştır. Enver Paşa gibi kapalı ve yaklaşılmaz bir şahsiyet nezdinde kendini kabul ettirici, yakın ve itimat telkin edici bir hava yaratması çok önemlidir. Karargâhta çalıştığı sürece iç çekişmelerden uzak kalmış, hatta kendisinden çok üstün rütbe ve görevli hem de Alman kadrosuna mensup mareşal ve amirler arasındaki anlaşmazlıkların yatıştırılmasında Enver Paşa tarafından görevlendirilmiştir. Bu görevlerinde; temaslarındaki dürüstlük ve uyandırdığı sempati ile başarı sağlaması, onun karakterinin özelliklerini yansıtmaktadır.(7) İş saati tanımayan çalışkanlığı ona başarı ve rütbe sağlamıştır. 16 Ağustos 1915'te hizmetlerinden ötürü gümüş liyakat madalyası ile mükâfatlandırılan Yarbay İsmet 1915 yılının sonlarına doğru, kendi arzusu ile cephe hizmetine geçmek istemiştir. Çünkü Birinci Dünya Savaşı'na girmiş olan Osmanlı Devleti altı cephede savaşmakta idi ve bu durumda Yarbay İsmet Karargâhta kalmak istemiyordu. Bunun üzerine 9 Ekim 1915'te 2’inci Ordu Kurmay başkanlığına atanmıştır. 14 Aralık 1915'te rütbesi albaylığa yükseltilmiştir.
Albay İsmet'in Mustafa Kemal ile kıt'a arkadaşlığı 2’inci Orduda başlayacaktır. Mustafa Kemal'de Çanakkale Muharebelerimden sonra 2’inci Ordunun Komutanlığına atanmıştır. Albay İsmet onun emrinde önce 2’inci Ordu Kurmay başkanı, daha sonra da kolordu komutanı olarak çalışmıştır. Mustafa Kemal ile Albay İsmet'in bu cephedeki yakın çalışmaları; birbirlerinin karakterini ve düşünce yapılarını tanıma açısından önem arz etmektedir. Bu arkadaşlığın daha sonra ki yıllarda Millî Mücadele ve yeni devletin kuruluşu işlerinde önemli etkileri olmuştur. İsmet Beyin Anadolu'ya geçişinde ve Ankara'ya ayak bastığı günlerde derhâl kabineye alınışında, Erkânı Harbiye yi umumiye reisliğine atanışında Mustafa Kemal Paşa ile olan cephe arkadaşlığının etkileri vardır.
1916 yılında Doğu Cephesi hareketlidir. Ruslar çok üstün kuvvetlerle Türk birliklerine devamlı taarruz etmektedirler. Rus ordusunun amacı evvelâ Harput (Elazığ) ovasına, Malatya'ya ve ileride de İskenderun'dan Akdeniz'e inmektir. Rus ordusunu durdurmak için Mustafa Kemal Paşa 80 km'lik bir cepheyi savunmak durumunda kalmıştır.
Mustafa Kemal Paşa 26 Temmuz 1916'da Ruslardan Muş ve Bitlis'i kurtarmıştır. Bu cephedeki muharebelerde Albay İsmet'in çalışmaları dikkat çekmiştir. Mustafa Kemal Paşa 2’inci Ordu kumandan vekilliğine tayin edilince Kurmay Başkanı Albay İsmet'i kendi emrindeki 4’üncü Kolordu komutanlığına atamıştır. Albay İsmet bu göreve 30 Aralık 1916 tarihinde başlamıştır. 1 Mayıs 1917 tarihine kadar bu görevde kalan Albay İsmet daha sonra Filistin Cephesi'ne tayin edilir. Bu cephede önce 20 sonra 3’üncü Kolordu komutanı olarak görev yapar.
2 ‘inci Ordu kumandanlığı sırasında Mustafa Kemal'in emrinde kolordu kumandanı olarak çalışan Albay İsmet Bey hakkında verdiği askerî sicil, birçok bakımdan ilgi çekicidir. Mustafa Kemal Paşanın kendi emrinden ayrılarak Suriye Cephesi'ne giden Albay İsmet'e verdiği sicil:
“Diyarbakır;20.V.333.N.4499
(1916)
(1916)
"Kemah'ta, Kafkas Orduları Grubu Kumandanlığına,
Ahiren 20. Kolordu Kumandanlığına naklen tayin buyurulan 4. Kolordu Kumandanı Miralay İsmet Beyin evsaf ve iktidarı hakkındaki mütalâatım aşağıda maruzdur.
Ciddî, faal, gayet fatin, yüksek fikirli, vaziyet ve ahvali- i-ruhiyei harbiyeyse hâkim ve iyi bin nüfuz-u-nazara ve sürat- i intikale malik, kolordusunun her türlü ihtiyatını teemmül ve temine çalışmaktan bir an hâli kalmaz ve muvaffak olur. Malûmat ve vukuf-u askeriye ve ihatalı, doğru ve tereddütsüz karar sahibi, cesur ve inisiyatif sahibidir. Orduda ve memlekette deruhte edeceği vezaif ve hıdemat-ı mühimme- i vataniye beklenir.
Ordu kumandanlığı zamanında mühim harekâtı harbiye vuku bulmamış ise de haiz olduğu iktidar ve havas-ı mümtaze kendisinin, en mühim harekât esnasında muvaffak olacağı itikadını bahsetmiştir.
Muaşereti şayanı takdirdir. Ma fevk ve madunlarının ve muhitinin emniyet ve itimadını, muhabbetini daima haiz ve doğru bir zattır.
İkinci Ordu Kumandanı
Mustafa Kemal”
Mustafa Kemal”
”Mustafa Kemal'in bu askerî değerlendirilmesinde İsmet Beyin yalnız orduda değil de ileride memleket hizmetleri konusunda yapacağı görevlere dair yazısı dikkat çekicidir.(8)
Albay İsmet'in sicilinin bu kadar iyi olmasında Diyarbakır da 2’inci Ordu kurmay başkanı iken 4’üncü Ordudan elde ettiği erzakın da etkisi olduğu söylenebilir. Albay İsmet'in Harp Akademisinden arkadaşı olan Ali Fuat (Erden) İsmet İnönü ile ilgili olarak yazdığı anılarında bu olayı şöyle anlatmaktadır:(9)
"Albay İsmetle birlikte Cemal Paşanın yanına gittik. İsmet Bey 2’inci Ordunun hâlini tasvir etti. Ordu neredeyse aç ve çıplaktı. Hastanelerde yatak ve ilâç yoktu. İstanbul istenilen şeyleri gönderemiyor; gönderdikleri de tren istasyonlarında yığılmış, cepheye ulaştırılamıyordu. Çaresizlik ve yokluk içinde 'Bari gidip memleketin sahibine haber vereyim dedim ve geldim.' dedi.
Memleketin sahibi! Cemal Paşa, "Estafurullah"demedi. Bu övgüyü sessizlik ve incelikle kabul etti. İsmet Bey iki kelime ile Cemal Paşayı büyülemişti. Cemal Paşa bana emir verdi. "Neyi vermek mümkünse veriniz." İsmet Bey'e binlerce deve, yüzlerce araba, yüzlerce hayvan, elbise, kaput, çamaşır, erzak, hastaneler için şilte, battaniye, malzeme ve ilâç verildi.
Develer Maan'dan trenle Rasülayn'a nakledilecekler; oradan yüzlerce kilometre kuzeye, buz çölüne gideceklerdi. Bu develerin daha cepheye varmadan soğuktan ölecekleri muhakkaktı. Bu kaygımı İsmet Beye söyledim. İsmet Bey, "Bir defa,tek bir defa istasyondan cepheye erzak taşısınlar ve ölsünler. Derilerinden çarık yaparız" dedi. On bin devenin Sina yarımadasının kum çölünde başlayan serüveni Çapakçur buzlarında son buldu.
İsmet Bey'e Şam'a geldiğinde, Cemal Paşa üzerindeki etkisinden dolayı, görev yerlerini değiştirmek için teklifte bulunan Ali Fuat Erden'e İsmet Bey, 'Hayır. Ben de bir şey yapamam. Akıllılığın, siyasanın, zekânın yapabileceği şeyin de bir sınırı ve çapı vardır. Eğer yanlışlıklar ve fenalıklar siyasa ile akıllılıkla engellenebilecek olsaydı dünya, güllük gülistanlık olurdu" demiştir.(10)
Albay İsmet Sina Cephesi'nde 3‘üncü Kolordu komutanlığına atandığı sırada General Falkenhayn tarafında bir saldırı plânı hazırlanarak Enver Paşaya sunulmuştur. Bu saldırı plânına göre; Sina Cephesi'ndeki güç 8’inci Ordu olacak ve 8’inci Ordu Gazze-Tellüşşeria cephe kısmını savunacak; 7’inci Ordu Birüssebi'yi hareket üssü sayarak ve çölden dolaşarak düşmanın sağ yan gerisine kuşatma yapacak; düşmanın kanal yönündeki ulaşım hattını tehdit ve onu denize doğru tazyik edecektir.
Plân kuramsal olarak mükemmeldir. Yalnız İngilizler Gazze- Tellüşşeria cephesi karşısındaki tahkimatlarını, sağ kanatlarının gerisine kurarak geriye doğru sahile kadar uzatmakta olduklarından kuşatma bir cephe saldırısıyla sonuçlanır ve kuşatma denize kadar uzansa da İngilizlerin, arkalarını denize vererek. Çanakkale’de olduğu gibi, mevzilerini savunabilecekleri düşünülmemişti. Kuşatma ordusunun ise arkası çöl olduğundan çok güç duruma girerdi.
Ağustos ve Eylül aylarında İngilizler, atlı güçleri ile Birüssebi'nin batı ve güney cepheleri önlerinde keşifler yapmışlardır. Kuyular açmışlar, ölçmeler yapmışlardır. Bu hazırlıklar bölgeye bir saldırı hazırlığını göstermektedir.(11)
Birüssebi garnizonu da bunun üzerine desteklenmiştir. Eylül ortalarında garnizon şu güçlerden meydana gelmektedir: Çok zayıf bir süvari tümeni (İki alay bir batarya), 27’inci Piyade Tümeni (7 tabur, dört batarya), 24’üncü Tümenden bir piyade alayı(48’inci Alay), 16’ınci Tümenden bir piyade Alayı (3’üncü Alay) ve bir topçu taburu (39’üncü Alayın 2’inci Taburu). Bu kuvvet 4400 tüfek, 60 makineli tüfek ve 28 toptan ibaret…”
“İnönü Savaşlarının muzaffer komutanı, Lozan kahramanı, devrimlerin uygulayıcısı, demokrasiyi kuran büyük asker ve devlet adamı.
24 Eylül 1884’de İzmir’de doğmuş, 25 Aralık 1973’de Ankara’da ölmüştür. Babası Mehmet Reşit Bey, annesi Cevriye Hanım’dır.
1892’’de Sivas Askeri Rüştiyesi’ne kaydolmuş, 1895’de bitirmiştir. 1897’de İstanbul Mühendishane İdadisi’ne, 1900’de Topçu Harbiyesi’ne girdi.
1 Eylül 1903’de Harbiye’yi, 26 Eylül 1906’da Harp Akademisi’ni birincilikle bitirdi. 2 Ekim 1906’da Kurmay Yüzbaşı olarak II. Ordu’ya atandı. 1907’de İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi.
7 Kasım 1908’de Kıdemli Yüzbaşılığa yükseldi. 13 Ocak 1908’de II. Ordu, II. Süvari Tümeni Kurmay Heyeti’nde görev aldı. Bu görevde iken 31 Mart (13 Nisan 1909 ) gerici olayını bastıran Şevket Turgut Paşa’nın yanında İstanbul’a geldi. 1909’da toplanan İttihat Terakki Kongresi’ne II. Ordu Delegesi olarak katıldı. Ordu’nun siyasetten ayrılmasını savunan Mustafa Kemal’i destekledi. 1911’de Silahlı Kuvvetlerin yeniden yapılandırılmasında görev aldı. 4. Edirne Kolordu Kurmay’lığına atandı. 26 Nisan 1912’de Binbaşılığa yükseltilerek Yemen Kuvvetleri Kurmay Başkanlığına atandı. Ahmet İzzet Paşa’nın komutasında ilk diplomatik görevini burada üstlendi. Araplar arasındaki anlaşmazlıkları giderdi. İmam Yahya ile görüşerek barışı sağladı.
İstanbul’a gelerek 8 Nisan 1913’de Genel Kurmay Başkanlığı I. Şubesinde görevlendirildi. 8 Eylül 1913’de Bulgarlarla imzalanan İstanbul Antlaşması görüşmelerinde Askeri Danışman olarak bulundu. 1 Kasım 1913’te Şark ve Garp Ordularının sorumluluğuna sahip General ve Subayların soruşturmasını yürüten kurulda görev aldı.
4 Ağustos 1914’de üzerinde önemli etkiler yapan ve bir buçuk ay devam eden Avrupa gezisinden döndü.
I. Ordu Kurmaylığında bulundu. 29 Kasım 1914’de üç sene kıdem zammı ile birlikte Kaymakamlığa ( Yarbay ) yükseltildi. 3 Aralık 1914’de Başkomutanlık I. Şube Müdürlüğüne atandı. 14 Aralık 1915’de Miralay ( Albay ) oldu. Enver Paşa’nın emrinde ordunun yenileştirme çalışmalarına katıldı. II. Ordu Kurmay Başkanlığına atandı. 12 Ocak 1917’de 4. Kolordu Komutanlığına getirildi. Ordu komutanı Mustafa Kemal Paşa ile çalışma olanağı buldu. Aralarında derin bir dostluk kuruldu.
1 Mayıs 1917’de Gazze Cephesindeki 20. Kolordu Komutanlığına atandı. 19 Haziran 1917’de Sina Cephesindeki 3. Kolordu Komutanlığına getirildi. Bu Kolordu Mustafa Kemal’in 7. Ordu’suna bağlıydı. 20 Ekim 1917’de meşhur raporu birlikte yazdılar.
Tehlikeli bir şekilde hastalanan İsmet Bey Halep’te hastaneye yatırıldı. 22 Ekim 1918’de İstanbul’a geldi. Bu arada İttihat ve Terakki Hükümeti istifa etti. Ahmet İzzet Paşa Hükümet’i kurudu. 24 Ekim 1918’de Harbiye Nezareti Müsteşarlığına atandı. 1918 – 1920 arasında Harbiye Bakanlığından çeşitli Komisyonlarda görev aldı.
1919’da Mevhibe Hanım ile evlendi dört çocukları oldu, 3’ü yaşadı. ( Ömer, Erdal, Özden )
1920 yılı Ocak ayının ilk günlerinde birinci defa, 3 Nisan 1920’de ikinci defa odun kesmeye giden er kıyafetiyle yanında Saffet Arıkan ve beraberindekilerle 21 günlük yorucu bir yolculuktan sonra Ankara’ya geldi.
Büyük Millet Meclisi çalışmalarına katıldı. İlk Dönem Edirne Milletvekili oldu. 3 Mayıs 1920’de Erkan-ı Harbiye Umumiye Vekili seçildi. 6 Haziran 1920’de İstanbul Harp Divanı tarafından idama mahkûm edildi.
9 Kasım 1920’de Garp Cephesinin ikiye bölünmesiyle Kuzeybatı Cephesi Komutanlığına getirildi. 10 – 11 Ocak 1921’de I. İnönü Zafer’ini kazandı. 1 Mart 1920’de TBMM tarafından Mirlivalığa ( Tuğgeneral ) yükseltildi. 1 Nisan 1921’de II. İnönü Zafer’ini kazandı. Bu zaferin kazanılması üzerine TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa tarafından şu tarihi telgrafla kutlanmıştır: “Bütün tarih-i âlemde sizin İnönü Meydan Muharebelerinde deruhte ettiğiniz kadar ağır bir vazife deruhte etmiş komutanlar enderdir. Milletimizin istiklal ve hayatı dâhiyane idareniz altında şerefle vazifelerini gören kumanda ve silah arkadaşlarınızın kalp ve hamiyetine büyük emniyetle istinat ediyordu.
Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin MAKÛS talihini de yendiniz. İstila altındaki bedbah topraklarımızla beraber bütün vatan, bugün en uzak noktalarına kadar zaferinizi kutluyor. Düşmanın istila hırsı azim ve hamiyetinizin kayalarına başını çarparak hurdahaş olmuştur.”
24 Eylül 1884’de İzmir’de doğmuş, 25 Aralık 1973’de Ankara’da ölmüştür. Babası Mehmet Reşit Bey, annesi Cevriye Hanım’dır.
1892’’de Sivas Askeri Rüştiyesi’ne kaydolmuş, 1895’de bitirmiştir. 1897’de İstanbul Mühendishane İdadisi’ne, 1900’de Topçu Harbiyesi’ne girdi.
1 Eylül 1903’de Harbiye’yi, 26 Eylül 1906’da Harp Akademisi’ni birincilikle bitirdi. 2 Ekim 1906’da Kurmay Yüzbaşı olarak II. Ordu’ya atandı. 1907’de İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi.
7 Kasım 1908’de Kıdemli Yüzbaşılığa yükseldi. 13 Ocak 1908’de II. Ordu, II. Süvari Tümeni Kurmay Heyeti’nde görev aldı. Bu görevde iken 31 Mart (13 Nisan 1909 ) gerici olayını bastıran Şevket Turgut Paşa’nın yanında İstanbul’a geldi. 1909’da toplanan İttihat Terakki Kongresi’ne II. Ordu Delegesi olarak katıldı. Ordu’nun siyasetten ayrılmasını savunan Mustafa Kemal’i destekledi. 1911’de Silahlı Kuvvetlerin yeniden yapılandırılmasında görev aldı. 4. Edirne Kolordu Kurmay’lığına atandı. 26 Nisan 1912’de Binbaşılığa yükseltilerek Yemen Kuvvetleri Kurmay Başkanlığına atandı. Ahmet İzzet Paşa’nın komutasında ilk diplomatik görevini burada üstlendi. Araplar arasındaki anlaşmazlıkları giderdi. İmam Yahya ile görüşerek barışı sağladı.
İstanbul’a gelerek 8 Nisan 1913’de Genel Kurmay Başkanlığı I. Şubesinde görevlendirildi. 8 Eylül 1913’de Bulgarlarla imzalanan İstanbul Antlaşması görüşmelerinde Askeri Danışman olarak bulundu. 1 Kasım 1913’te Şark ve Garp Ordularının sorumluluğuna sahip General ve Subayların soruşturmasını yürüten kurulda görev aldı.
4 Ağustos 1914’de üzerinde önemli etkiler yapan ve bir buçuk ay devam eden Avrupa gezisinden döndü.
I. Ordu Kurmaylığında bulundu. 29 Kasım 1914’de üç sene kıdem zammı ile birlikte Kaymakamlığa ( Yarbay ) yükseltildi. 3 Aralık 1914’de Başkomutanlık I. Şube Müdürlüğüne atandı. 14 Aralık 1915’de Miralay ( Albay ) oldu. Enver Paşa’nın emrinde ordunun yenileştirme çalışmalarına katıldı. II. Ordu Kurmay Başkanlığına atandı. 12 Ocak 1917’de 4. Kolordu Komutanlığına getirildi. Ordu komutanı Mustafa Kemal Paşa ile çalışma olanağı buldu. Aralarında derin bir dostluk kuruldu.
1 Mayıs 1917’de Gazze Cephesindeki 20. Kolordu Komutanlığına atandı. 19 Haziran 1917’de Sina Cephesindeki 3. Kolordu Komutanlığına getirildi. Bu Kolordu Mustafa Kemal’in 7. Ordu’suna bağlıydı. 20 Ekim 1917’de meşhur raporu birlikte yazdılar.
Tehlikeli bir şekilde hastalanan İsmet Bey Halep’te hastaneye yatırıldı. 22 Ekim 1918’de İstanbul’a geldi. Bu arada İttihat ve Terakki Hükümeti istifa etti. Ahmet İzzet Paşa Hükümet’i kurudu. 24 Ekim 1918’de Harbiye Nezareti Müsteşarlığına atandı. 1918 – 1920 arasında Harbiye Bakanlığından çeşitli Komisyonlarda görev aldı.
1919’da Mevhibe Hanım ile evlendi dört çocukları oldu, 3’ü yaşadı. ( Ömer, Erdal, Özden )
1920 yılı Ocak ayının ilk günlerinde birinci defa, 3 Nisan 1920’de ikinci defa odun kesmeye giden er kıyafetiyle yanında Saffet Arıkan ve beraberindekilerle 21 günlük yorucu bir yolculuktan sonra Ankara’ya geldi.
Büyük Millet Meclisi çalışmalarına katıldı. İlk Dönem Edirne Milletvekili oldu. 3 Mayıs 1920’de Erkan-ı Harbiye Umumiye Vekili seçildi. 6 Haziran 1920’de İstanbul Harp Divanı tarafından idama mahkûm edildi.
9 Kasım 1920’de Garp Cephesinin ikiye bölünmesiyle Kuzeybatı Cephesi Komutanlığına getirildi. 10 – 11 Ocak 1921’de I. İnönü Zafer’ini kazandı. 1 Mart 1920’de TBMM tarafından Mirlivalığa ( Tuğgeneral ) yükseltildi. 1 Nisan 1921’de II. İnönü Zafer’ini kazandı. Bu zaferin kazanılması üzerine TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa tarafından şu tarihi telgrafla kutlanmıştır: “Bütün tarih-i âlemde sizin İnönü Meydan Muharebelerinde deruhte ettiğiniz kadar ağır bir vazife deruhte etmiş komutanlar enderdir. Milletimizin istiklal ve hayatı dâhiyane idareniz altında şerefle vazifelerini gören kumanda ve silah arkadaşlarınızın kalp ve hamiyetine büyük emniyetle istinat ediyordu.
Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin MAKÛS talihini de yendiniz. İstila altındaki bedbah topraklarımızla beraber bütün vatan, bugün en uzak noktalarına kadar zaferinizi kutluyor. Düşmanın istila hırsı azim ve hamiyetinizin kayalarına başını çarparak hurdahaş olmuştur.”
30 Mart günü tekrar başlayan Yunan ileri taarruzları da, Türk Cephesi'nin sağ tarafındaki birliklerinin üstün azim ve kararlılığı sayesinde geri atılmış, sol tarafındaki saldırıları da Meclis Muhafız Taburu'nun (Komutanı Binbaşı İsmail Hakkı (General TEKÇE)) üstün savaş gücü ile boşa çıkmıştır. Yunanlılar 31 Mart-1 Nisan gecesi ve sabahı ölülerini ve silahlarını muzaffer Ordumuza terk etmişlerdir.
Zafer'in kesinleştiği 1 Nisan 1921 günü saat 18.30’da Batı Cephesi Komutanı Mirliva İsmet Paşa, T.B.M.M. Başkanlığına ve Genel Kurmay Başkanlığına o meşhur raporunu yollar:
Zafer'in kesinleştiği 1 Nisan 1921 günü saat 18.30’da Batı Cephesi Komutanı Mirliva İsmet Paşa, T.B.M.M. Başkanlığına ve Genel Kurmay Başkanlığına o meşhur raporunu yollar:
Alıntı: |
Saat 18.30'da Metristepe'den gördüğüm durum: Gündüzbey kuzeyinde sabahtan beri dayanan ve artçı olması muhtemel olan bir düşman müfrezesi, sağ kanat grubunun taarruzu ile düzensiz olarak çekiliyor. Yakından takip ediliyor. Hamidiye yönünde karşılaşma ve faaliyet yok. Bozüyük yanıyor. Düşman, binlerce ölüsüyle doldurduğu savaş meydanını silâhlanmıza terk etmiştir. Batı Cephesi Komutanı İsmet |
Bunu üzerine T.B.M.M. Mustafa Kemal Paşa Türk Ulusu adına bir teşekkür mesajı yollar:
Alıntı: |
İnönü Savaş Meydanında Metristepe'de Batı Cephesi Komutanı ve Genel Kurmay Başkanı İsmet Paşa'ya Bütün dünya tarihinde, sizin İnönü Meydan Muharebeleri'nde üzerinize yüklendiğiniz görev kadar ağır bir görev yüklenmiş komutanlar pek azdır. Milletimizin istiklal ve varlığı, dâhice idareniz altında görevlerini şerefle yapan komuta ve silah arkadaşlarınızın kalbine ve vatanseverliğine büyük bir güvenle dayanıyordu. Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs talihini de yendiniz. İstilâ altındaki talihsiz topraklarımızla birlikte bütün vatan, bugün en ücra köşelerine kadar zaferinizi kutluyor. Düşmanın istilâ hırsı, azminizin ve vatanseverliğinizin yalçın kayalarına başını çarparak paramparça oldu. Adınızı tarihin şeref abidelerine yazan ve bütün millete size karşı sonsuz bir minnet ve şükran duygusu uyandıran büyük gaza ve zaferinizi tebrik ederken, üstünde durduğunuz tepenin size binlerce düşman ölüleriyle dolu bir şeref meydanı seyrettirdiği kadar, milletimiz ve kendiniz için yükseliş parıltılarıyla dolu bir geleceğin ufkuna da baktığını ve hâkim olduğunu söylemek isterim. Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Kemal |
”3 Mayıs 1921’de Güney ve Kuzey Cepheleri birleştirilerek komutanlığına İsmet Paşa getirildi. 25 Temmuz 1921’de Yunan saldırısı karşısında Mustafa Kemal’in emriyle kuvvetlerini Sakarya Irmağının doğusuna çekti.
23 Ağustos–13 Eylül 1921 yılında yapılan Sakarya Meydan Savaş’ında ve 26 Ağustos 1922’de başlayan Büyük Taarruzda Batı Cephesi Komutanlığı yaptı.3 Eylül 1922’de 31 Ağustos 1922’den geçerli olmak üzere Ferikliğe(Korgeneral) terfi etti.
3–11 Ekim 1922 günleri arasında devam eden Mudanya Mütarekesine Başkanlık etti.
26 Ekim 1922’de Dışişleri Bakanı oldu. Lozan Barış görüşmelerine katılacak delegeler başkanlığına seçildi. İki devre sürecek Lozan Konferansı sonunda 24 Temmuz 1923’te LOZAN ANTLAŞMASI’NI Türkiye adına imzaladı.
13 Ekim’de arkadaşlarıyla birlikte Ankara’nın Başkent olması için verdiği önerge kabul edildi.
29 Ekim 1923’te CUMHURİYET İLAN edildi. TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN ilk Başbakanı oldu. 19 Kasım 1923’te CHP Başkan Vekilliğine getirildi.
19 Eylül 1925’te kendisine Ankara Hukuk Mektebi tarafından “Türk Hukuk Tarihi Fahri Profesörlüğü” verildi.
30 Ağustos 1926’da Birinci Ferik(Orgeneral)oldu. 30 Ağustos 1927’de askerlikten emekliye ayrıldı.
3 Ekim 1931’de Atina’ya, 11 Ekim 1931’de Budapeşte’ye, 24 Nisan 1932’de Rusya’ya, aynı yıl İtalya’ya gitti.
25 Kasım 1934’te ATATÜRK tarafından kendisine “İNÖNÜ” soyadı verildi.
10 Nisan 1937’de Belgrat’a, 4 Mayıs 1937’de George’un taç giyme töreninde Hükümeti temsilen Londra’ya gitti.
Başbakan olarak İnönü, ulusal ekonominin gelişmesine önem verdi. Devletçilik ilkesini savundu. Demiryolu siyaseti ile ulaşım sorunlarını çözmeye çalıştı. İlk beş yıllık Sanayi Planı onun döneminde gerçekleşti. 23 Ekim 1937’de Başbakanlıktan ayrıldı.
Mustafa Kemal’in ölümü üzerine 11 Kasım 1938’de 348 oyla Cumhurbaşkanlığına seçildi. 2 Nisan 1939, 8 Mart 1943, 5 Ağustos 1946’da dördüncü defa Cumhurbaşkanı oldu””Bir memlekette namuslular, laakal/en az/namussuzlar kadar cesur olmayınca kurtuluş zordur.”İsmet İnönü.
Rahmetli İsmet İnönü’nün iktidardan düşmesi, dünya’da şaşkınlık yaratmıştır. Jozef Stalin’in: ”İsmet İnönü’nün kafasında kuyrukları birbirine değmeden, yedi tilki dolaşır;” dediği, gazetelerimize bile yansımıştı.
En anlamlı mektubu, W.Churchill göndermiştir. Ulusal kurtuluş Savaşı düşmanlarına ayıp olacak ama iş bu mektubu iş bu yazıma ekleyeceğim:
“AZİZ GENERALİM,”
“Her ne kadar benim Türkiye politika ilişkilerine karışmazlığım doğru olmayabilirse de, Türkiye’nin mukadderatına riyaset ettiğiniz uzun devrenin kapanmış olduğunu, şahsen büyük teessür duyarak öğrenmiş bulunuyorum. Bana öyle geliyor ki, tarih, general olarak kazandığınız zaferlerden başka, İkinci Dünya savaşının vahim tehlikeleri içinde nasıl sıyırıp geçirdiğinizi ve aynı zamanda Mustafa kemal tarafından sert mücadelelerle kurulmuş olan hürriyetçi ve ilerici hükümet şeklini nasıl koruduğunuzu kaydedecektir. Dostça ve zevkli olan mülakatımızı daima hatırlarım ve politika sahnesinden şimdiki çekilmenizde, size en iyi, dileklerimi yollarım.”
Pek samimiyetle sizin
Winston S. Churchill.
![]() |
![]() | ![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() |
| ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
Hindistan’da; içersinde Sayın RTErdoğan’ın da bulunduğu bir tren aniden durmuş. Tren yolunun üzerine Hintlilerce kutsal sayılan bir İnek yattığı için tren durdurulmuş. İşte bu olayı anlatan Sayın Bay RTE:”Bizim yolumuzun üzerinde de ölü bir inek yatmaktadır!”Buyurmuş! Bizler, tüm insanlarımızın değerlerini insani ölçülerle anlatırız. Bu kötü beyan her ne kadar beyan sahibine aitse de şahsen bendeniz ”İNEK!” sözüne kızmam.Önce lafa bakarım laf mıdır;sonra da lafı söyleyenin kanındaki ve vicdanındaki cevhere bakarım.Sonunda da;ya yanııtımı ya da küfrümü çakarım! Çünkü Mustafa Kemal'den öyle emir aldım!”Ve tüm Allah ve din ile aldatanlarımıza da bir Hadisle yanıt veririm:”Ölülerinizi güzel sözlerle anınız!”Mustafa Kemal,Mustafa İsmet ve Tüm Milli kahramanlarımız için anıranlara da çüş bile demem.Tüm dünya insanları ,bunların ne Eşek olduklarını görsünler ve anlamış olsunlar..